Bu məşhur sual hələ qədim dövrlərdə
Aristotelin, Plutarxın və digər filosofların marağını cəlb etmişdi.
Həqiqətən də, sual fəlsəfi baxımdan olduqca əhəmiyyətlidir. Çünki özü
ilə birgə kainatın və canlıların necə yaranması barədə bir çox digər
sualı da gətirir. Lakin biz bu məqalədə sadəcə toyuğun, yoxsa yumurtanın
birinci yarandığından danışacağıq.
Birinci yumurta yaranıb…
Əslində sualın cavabı 2 fərqli elm sahəsi – biokimya və təkamül
biologiyası – sayəsində illər öncə verilib. "Kosmos” serialının məşhur
aparıcısı Nil Deqrass Taysonun dediyi kimi: "Birinci yumurta yaranıb.
Lakin onu yumurtlayan bildiyimiz toyuq deyildi!”
Müasir elmə dəqiqliklə məlumdur ki, bütün quşlar təqribən 240 milyon
il əvvəl dinozavrlardan ayrılaraq təkamül ediblər. İlk qalıqları
Almaniya yaxınlığında tapılmış məşhur arxeopteriks də uça bilməyən
qanadlı dinozavrlarla müasir quşlar arasındakı keçid növü hesab olunur.
Yumurtanın tarixi
Yumurtanın tarixinə baxaq: balıqlardan törəyən amfibiyalar
(suda-quruda yaşayanlar) ilk yumurtalarını nəm qumsallara qoymağa
başladılar. Amfibiyalardan törəyən sürünənlər də eynilə yumurtlayaraq
çoxalmağa davam etdilər.
DNT
Toyuqların kökünün gedib çıxdığı dinozavrlar da məhz həmin
sürünənlərin bir qoludur. Dolayısı ilə bu nəsil şəcərəsinin hər bir üzvü
yumurtadan çıxmışdır. Çoxalma zamanı hər iki orqanizm genetik
məlumatlarını DNT vasitəsilə ötürür.
Mutasiya
Lakin DNT-nin ötürülməsi zamanı genetik kodlar 100% qorunmur və
dəyişikliyə məruz qalır. Məhz bu dəyişikliklər, yəni mutasiyalar
minlərlə nəsil boyunca yeni növlərin ortaya çıxmasına səbəb olur.
Toyuğabənzər ilkin canlı da məhz belə bir mutasiyanın nəticəsidir.
Toyuq yumurtalarının formalaşmasına səbəb olan OV-17 adlı zülal da
həmin toyuğabənzər canlıların orqanizmində yaranmışdır. Daha doğrusu,
mutasiya əvvəlcə bir və ya bir neçəsində başlamış və üstünlükləri olduğu
üçün nəsildən-nəslə ötürülmüşdür. Yəni həmin mutasiyalı ilk toyuqlar
daha çox balalamış və bu sayədə növbəti nəsildə bu mutasiya daha çox
rast gəlinmişdir. ("Nevarneyox.com”)
