Azərbaycanda hərbi çağırışa qəbul qaydaları dəyişdirilir. Bununla bağlı “Yeni Müsavat”a daxil olan məlumata görə, yeni qaydalara əsasən təhsil keçmiş və ilk çağırışçılar olan hərbi qulluqçuların hərbi xidmət müddəti artırılacaq və onların hərbi qulluq müddəti təhsilsizlərlə bərabər tutularaq, iki il müddətində olacaq. 

Amma ən böyük dəyişiklik heç də bu deyil. Əsas dəyişiklik müxtəlif şərtlərə görə həqiqi hərbi xidmətə getməyən şəxslərlə bağlı yeni qaydaların tətbiq olunmasıdır. Məlumata görə, bununla bağlı Müdafiə Nazirliyi yeni direktivlər hazırlayıb. Bu sənədin artıq Prezident Administrasiyası tərəfindən müsbət rəylə yaxın həftələrdə parlamentə göndəriləcəyi bildirilir.

Bundan sonra xaricdə təhsil alan və qanunla heç bir güzəşt olmadan indiyədək ordudan yayındırılan məmur övladları da Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin və qoşun növlərinin tərkibində həqiqi hərbi xidmət keçməyə məcbur olacaqlar. Ordudan yayınan, amma ölkədə məşhur olan, eləcə də xaricdə guya böyük iş aparan məmur balaları orta və kasıb təbəqədən olan vətəndaşların övladları ilə bir səngərə göndəriləcək.

Hər kəsə məlumdur ki, hərbi hissələrdə “tapşırma” üsulları çox keçərlidir. Varlı insanların övladlarına, qohumlarına, vəzifəli şəxslərin yaxınlarına, dostlarının övladlarına fərqli yanaşırlar. Bəziləri hərbi xidmətdə özlərini istirahətdə olduqları kimi hiss edirlər. Onlara bu şərait qanunsuz olaraq yaradılır. Məmur övladlarının hərbi xidmətə getməməsi cəmiyyət içində də danışılır və heç də yaxşı qarşılanmır. Bəzi vətəndaşlar “Müharibə olsa, getməyəcəm. Hansısa varlının, məmurun oğlu qaçıb gizlənəcək, mən isə döyüşəcəm?” kimi sözlər deyirlər. Əgər məmur övladları hərbi xidmətə aparılarsa, bunun cəmiyyətdə “Niyə ancaq bizim balalarımız əsgər gedir, niyə ancaq bizim övladlarımız orduda ölür” sual-ittihamının qarşısını ala biləcəkmi? Komandirlər vəzifəli şəxsin övladına əmr verə biləcəkmi? Bunun təsiri nə qədər olacaq? 

Bu suallara cavab tapmaq üçün hərbi ekspert Üzeyir Cəfərovla danışdıq. Ü.Cəfərov bildirdi ki, Konstitusiyamızda şəxslər arasında fərq qoyulmur, amma reallıqda bu, var: “Konstitusiyamızda şəxslər arasında fərq qoyulmur. Bu, istər kəndçi oğlu olsun, istərsə də nazir oğlu olsun. Heç bir fərqi yoxdur. Qanun hər kəs üçün eynidir. Azərbaycan reallığında isə ayrı-seçkilik edilir. Fərqlər qoyulur. Amma qanunvericilikdə də fərqin olması mümkün deyil. Bu, gülüncdür. Bütün dünya bizi ələ salar. Deyərlər ki, 21-ci əsrdə bu nə cür ölkədir ki, qanunvericiliyə imtiyazlı şəxslərin adlarını salırlar. Hətta elə bir şey məntiqlə də düzgün deyil. Hesab edək ki, hansısa nazirin oğlu əsgər gedir. Bir neçə gün sonra atası işdən çıxarılır. Keçmiş nazirin oğlu 2 il xidmət etməlidir, yoxsa siravi qaydada 1il və ya 1 il 6 ay xidmət etməlidir?”  

Hərbi ekspert bu məsələ ilə bağlı yanlış dəyərləndirmələrin olduğunu da vurğuladı: “Bu kimi xəbərlərin yaranma səbəbi, bu suallara düzgün cavabı verəcək olan qurumların mətbuatdan qaçması ilə bağlıdır. Bir neçə gün öncə məlumat yayılmışdı ki, Müdafiə Nazirliyinin rəhbər şəxsləri Milli Məclisin Müdafiə və Təhlükəsizlik Komitəsində müzakirələr aparacaqlar. Bəziləri orada ediləcək müzakirələri yanlış qiymətləndiriblər. Əslində isə ailənin tək oğullarının məsələsi, magistrların məsələsi, hərbi qulluqçuların sosial problemlərinin həlli tapılması və bu kimi məsələlər müzakirə olunacaq. Bu məsələni bu şəkildə təqdim etməklə cəmiyyətdə qeyri-sağlam abu-hava yaradırıq. Nazir övladları, harınlamış məmur övladları... Prinsip etibarı ilə biz bunu qəbul edirik. Azərbaycan reallığında bu, var. Hərbi xidmət zamanı ayrı-seçkilik edilir. Amma bunun qanunvericilikdə də fərqli şəkildə olması gülüncdür. Tam səmimi olaraq deyirəm ki, inandırıcı deyil ki, Prezident Administrasiyasında belə absurd məsələyə müsbət rəy verilsin. Mən tam lehinəyəm ki, fərq qoyulmasın, onlar da hərbi xidmətə getsinlər. Həqiqətən də belə bir şey olarsa, bunun müsbət hal kimi qəbul etmək olar. Misal üçün hansısa hərbi hissədə qulluq edən məmur oğlu, orada olan problemləri daha yaxşı biləcək. Nəyin çatışıb, nəyin çatışmadığını yaxşı biləcək. Amma ümumilikdə məsələ burasındadır ki, qanun düzgün işləmədiyi üçün belə məsələlər ortaya çıxır”.

Üzeyir Cəfərovun fikrincə, Azərbaycan qanunvericiliyində olan boşluqlardan kim necə istəyirsə, elə də yararlanır: “Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində həqiqi hərbi xidmət keçməyən və ya hərbi qulluqçu olmayan şəxslər dövlət orqanlarında hər hansı vəzifə tuta, dövlət sirrini daşıyan hər hansı qurumda işə götürülə bilməzlər. Bu qanun belə, işləmir. Hərbi xidmətdə olmayan şəxslər dövlət vəzifəsi icra edirlər. Misal üçün Milli Məclisdə Fuad Muradov kimi, Ceyhun Osmanlı kimi deputatlar var ki, onların heç biri hərbi xidmətdə olmayıblar. Bakı Ali Neft Məktəbinin rektoru Elmar Qasımov da hərbi xidmətdə olmayıb. Hətta o, bir müddət əvvəl təhsil nazirinin müavini idi. Buradan belə bir sual ortaya çıxır. Bunlar hansı haqla gedib, o vəzifələrdə oturublar? Onlar tabeliklərində olan insanlara necə örnək ola bilərlər? Yəni istərsə 50 qanun qəbul olunsun. Qanunlar işləməsə, heç bir xeyri yoxdur. Biz vəziyyətdən çıxa bilməyəcəyik. Sosial ədalətsizlik olacaq”.