İnsan yaşadığı müddətdə daim həyatında nəyisə dəyişir. Kimi xasiyyətini, evini, iş yerini, kimi həyat yoldaşını, kimi də bütünlüklə həyatını. Amma heç də hər zaman arzuladığımız həyata aparan yolda bəyənmədiklərimizi dəyişdirmək imkanımız olmur.

İllər ötdükcə isə edə bilmədiklərimiz “kaş ki”lərə çevrilir. “İndiki ağlım olsaydı”, “İndiki pulum olsaydı”, “ İndiki vaxtım olsaydı”... “... dəyişərdim” kimi ifadələrin bəzən sayı-hesabı olmur.

AzVision.az-ın"Nəyi dəyişərdin?" rubrikasının budəfəki həmsöhbəti Azərbaycanın xalq şairi, ictimai-siyasi xadim, millət vəkili Sabir Rüstəmxanlıdır. Şair keçmişə qayıtmaq şansı olarsa, həyatında nəyi dəyişmək istədiyindən danışıb.

O illərin hər biri əziyyət zirvəsidir

- Mən fanatik deyiləm, mistek şeylərə çox da qapılmıram. Real düşünən adamam. Əslində imkanım olsa, öz həyatımı kökündən, tam başqa cür qurardım. Kökündən. Amma bu, taledir, qərar verilib. Ona görə də, bu taleyi yaşamışam, yaşayıram. Bu gün bütün qazandıqlarımı əslində ehtiyac içində yaşadığım o illərə, kasıb ailəmə, dünyanın ən ucqar bir nöqtəsində yerləşən kəndimə, ən balaca evimə, atamın, anamın zəhmətinə borcluyam. Ona görə də, əslində heç nəyi dəyişmək istəməzdim. 

İmkanım olsa, bir də həyat verilsə, elə onu yaşayardım. Baxmayaraq ki, indi fikirləşəndə o illərin hər biri əziyyət zirvəsidir. Daha ondan o yana böyük əziyyət, zirvə ola bilməz. Çox çətin idi. Amma həyat elə qurulub ki, heç kim öz keçmişindən, kökündən ayrılmaq istəmir. Başqa bir yaşayış, başqa bir həyat təsəvvür etmirəm. Mən elə o cür yaşayardım. Təbii ki, səhvlərim olub, yetkin ağılla düşünəndə etməzdim. 

20-ci yüzildə ibtidai icma quruluşunda kənd 

Uşaqlıqdan ehtiyac, kasıblıq içində böyümüşəm. 20-ci yüzildə, amma az qala ibtidai icma quruluşu səviyyəsində, icma münasibətləri çərçivəsində bir kənd və kəndin çox mərdanə, diri, sağlam adamları, çox şeyi qolunun gücü ilə həll edən, o dağlardan kənardakı dünyanı heç bilməyən, ona ehtiyacı da olmayan bir toplumda formalaşmışam. O adamlara hörmət əlaməti olaraq hesab edirəm ki, mən elə oradayam. Hara getsəm də, dünyanın harasında yaşasam da, mənim bir hissəm orada yaşayır, oradan ayrılmamışam. Başqa bir şəkildə öz həyatımı təsəvvür edə bilmirəm. 



Kənd uşağı dəcəl olar, öz yerində. Bütün dərslərimdən 5 alan, yaxşı oxuyan biri olmuşam. Bir dəfə zarafatla dedim ki, “Bu məktəbdə bir müəllim olmayacaq, mənə 4 yazsın”. Sonra bu sözümün əzabını da çəkdim. Bunlar çox arxada qalıb, sadəcə, elə-belə yadıma düşdü Amma uşaqlığımı ürəyim istəyən kimi keçirtməmişəm, maneələr oldu. Ailə münasibətləri, qonşu münasibətləri, kəndlərdə baş verən münaqişələr, nəsillər arasındakı qan davaları, bunlar hamısı öz təsirini göstərdi. İndi fikirləşirəm ki, əgər o zamanlar onlar olmasa idi, mən də bu gün belə olmazdım. O sıxıntıların, ehtiyacların içindən çıxmasam, bu şəkildə yetişə bilməzdim. 



Siz elə bilirsiniz ki, adam nə vaxtsa qocalır ?

Hansısa yaş dövrünə geri qayıtmaq istəmirəm. Elə öz yaşımı yaşayıram. Amma sizinlə söhbət edərkən yadıma Şirvanda yaşayan dostum, şair Tofiq Hüseynin mənim 19 yaşımda yazdığı bir şeiri düşdü: “Sənin 19 yaşın”. 19 yaşımda elə bilirdim ki, daha dünyanın axırıdır. Gör, nə qədər çox yaşamışıq: 19 il. Amma indi görürəm ki, elə onda körpə olmuşuq. 

Və bəlkə də seçim olsaydı, o illərə qayıdardım - o sevgilərə, o həsrətlərə, dostlara, ayrılıqlara qayıdardım. 

Gənclikdən ayrılmamışıq ki. Siz elə bilirsiniz ki, adam nə vaxtsa qocalır? Adam qocalmır, sadəcə, xəstələnir və ölür. `Qocalıq` deyilən şey gəncliyin müdriklik vaxtıdır. Əsl gənclik elə qocalıqıda olur. Adam sağlamdırsa, əslində bütün yaşlarda gəncdir. Bədəni və ruhu sağlam deyilsə, 20 yaşında da qoca ola bilər. 



Son olaraq bir daha deyirəm ki, əgər nəyisə dəyişmək mükün olsa idi, onda dünyanın nizamı pozulardı. Saxarada yaşayan bədəvilər deyərdilər ki, biz gedək subtropikdə yaşayaq. İnsanı Allah elə yaradıb ki, hər kəs üçün onun doğulduğu mühit gözəldir. Nə vətəni, nə dostları, nə fikrimi dəyişmək istəmirəm. Bu, mənim əqidəm, inamımdır.