“Uğurun sirri” layihəsinin növbəti qonağı gənc yazar Ayxan Ayvazdır. 

Uğurun rəngi, dadı, qoxusu, səsi, görüntüsü necədir və ona toxunmaq nə zaman mümkündür?

- Hindistanlı yazıçı Rabindraqot Taqorun məşhur bir fikri var: “Uğurun düsturu olmur”. Məncə, uğur bizim üçün uydurulmuş nağıldır. Bu nağılın personajları daim yaxınlığımızdadırlar, biz onlarla söhbətləşir, dərdimizi bölüşür, bəzən də savaşırıq. Uğura toxunmaq ciddi məğlubiyyətdən sonra baş verə bilər. Bu toxunuş isə qəza kimidir: sağ da çıxa bilərsən, ölü də...

Deyirlər, yanlışlar olmadan doğrular tapılmaz. Uğursuzluq yanlışlardanmı doğar?

- Yaradıcı adamların uğuru digər insanlardan fərqlənir. Ədəbiyyat irəli deyil, geriyə yoldur. Həyatdakı hər məğlubiyyət bizim yaradıcılığımızın uğurudur. Yaradıcı adamların min bir əzabla əldə etdiyi uğur ovuc içində çırpınan quşcuğaza bənzəyir. Sual birbaşa mənə ünvanlanıbsa, belə cavab verə bilərəm. Ədəbiyyat yanlışlığa, səhvə, məğlubiyyətə yol açır. Bizim yanlışlığımıza uğur, başqalarının səhvinə isə uğursuzluq demək olar.

Apardığınız mübarizədə uğursuzluqlarla üzləşəndə nə edirsiniz?

- Açığı, bu suala konkret cavab verməkdə çətinlik çəkirəm. Çünki heç vaxt uğursuzluğun nə demək olduğunu bilməmişəm. Görəsən, bu uğursuzluğun bütün ətrafımı sarıdığındandırmı? Məncə, həyat yalnız sənin üçün deyil. Digər insanların uğursuzluğu da sənindir. Mənim hamımızın ümumi uğursuzluğumuza ağlamaqdan başqa çıxış yolum yoxdur. Sən deyən, o qədər də güclü adam deyiləm.

Hər insanda bir istedadın olduğunu söyləyərlər, bunu necə üzə çıxarmaq olar? 

- Əlbəttə, hər insanın içində istedad var. Axtarış, oxumaq, fərqli həyatla tanışlıq ona doğru yolu göstərəcək. Əslində istedadsızlıq nədir? Öz istedadını başqa şeylərə sərf etmək. Məsələn, biri şeir yaza bilmirsə, demək onun içindəki istedad bu deyilmiş. Təəssüf ki, Azərbaycanda istedadın əsiri olan, ona çox güvənən xeyli adam var. İstedad yalnız başlanğıc üçündür, yol isə çox uzundur.

Bəzi gənclər bir işə başlayanda “Düşün, tətbiq et və nəticələndir” prinsipini unudurlar. Yəni onlar düşündüklərini ya tətbiq etmir, ya da nəticələndirmirlər. Bu problemlə üzləşənlərə nə söyləmək istərdiniz?

- Allaha and olsun, ağsaqqal nəsihəti verməkdən zəhləm gedir. Bu cür danışanlardan da uzaq dururam. Ona görə də üzümü tutub gənclərə deyirəm: gedin kef eləyin. (gülür.) Zarafat bir yana, məncə, gənclər çağdaş düşüncəyə sahib olsalar, qlobal fikirlər önə sürsələr daha yaxşı nəticələr əldə edə bilərlər. Çünki biz həmişə “hazır halva”ya dadanmışıq. Yalnız karyera qurmağı, evlənməyi düşünən gənclik Mirzə Cəlilin obrazlarını xatırladır.

Qarşısındakına “əhəmiyyətlisən” mesajını verməkdə çətinlik çəkənlərə nə söyləmək istərdiniz?

Nə qədər əhəmiyyətli olduğumu bilmirəm. Başqasının yanında özünü əhəmiyyətli biri kimi hiss etmək gözəldir. Sizə inanan, hər zaman yanında olan insanlar həm də sənin düşüncənin tərkib hissələridir. Onları öz yolunla aparmaq, maarifləndirmək ən gözəl vəzifədir. Deməli, əhəmiyyətli olduğunu bildirmək üçün qarşındakına yol xəritəsi göstərmək lazımdır. Onun inanmasına, güvənməsinə imkan yaratmaq lazımdır. Lap müdriklər kimi məsləhət verdim. (gülür.)

Gələcəkdə övladlarınızın uğurlu ola bilməsi üçün daha fərqli nə edərdiniz, necə davranardınız?

- İnanmıram mənə gələn qız ola. Yaradıcı adamla yola getmək asan deyil. Hələ uşaq... Necə davranmağı heç düşünməmişəm. Başa gələn çəkilər. Bu bədbəxt hadisə baş versə düşünərəm. (gülür.) Ancaq mənə elə gəlir, yaradıcı adamlar evlənməməlidir. Mən bunu çox araşdırmışam. Qadın eqoizmi ilə yaradıcı eqoizmi üst-üstə düşmür və bu problemlərə yol açır. Uğurlu yazıçı evlənməyən yazıçıdır. Həm də bizim övladlarımız əsərlərimizdir axı. (gülür).

Sizcə insanların ən güclü silahı nədir-ağıl, yoxsa ürək?

- Ağılla hərəkət etsəm, çoxdan qabağa gedərdim. İnsanın hisləri həmişə ağıla qalib gəlib. Yoxsa sevdiyimiz qıza niyə ürəyimizi yox, ağlımızı çıxarıb vermirik? Deməli, qəti cavabım: ürək. 

Uğurun yaşı olur yoxsa başı, nə düşünürsünüz?

- Uğurun nə yaşı olur, nə başı, uğurun taleyi olur.

Fərqliliyiniz və fərdliliyiniz haqqında nə deyə bilərsiniz? Nəyə görə Siz sizsiniz? 

- Məncə, yalnız bircə cavabı var: yazmaq. Əgər doğurdan da fərqliyəmsə, demək, hələ yazılarım istənilən adamlara çatmayıb, hədəfə dəyməyib.

İnanmaq asandır, yoxsa inandırmaq?

- Təbiət etibarı ilə zəifəm, tez inananam. İnandırmağı isə biznes adamları daha yaxşı bacarar. 

Həyatın enini və uzununu ölçdünüzmü heç, yaşamı uzun edən nədir?

- Uzun, incə bir yoldayıq. Mən nə bilim, axı? (gülür.)

Əgər sizə dünyada yalnız bir şeyi dəyişdirmək imkanı verilsəydi, nəyi dəyişərdiniz?

- Əllərimi dəyişdirərdim. Mənə çox əzab verir, tez-tez tərləyirlər, bu da yazmağıma, qızla əl-ələ tutmağıma imkan vermir.

Həyat toplananlar, çıxılanlar, vurulanlar və bölünənlərdən ibarətdir deyirlər, Sizin payınıza ən çox hansı əməl düşüb?

- Riyaziyyatdan heç nə bilmirəm. Xahiş edirəm, mənə belə ciddi suallar verməyin. Başım qarışır o dəqiqə. Əsəbi adamam onsuz da.

Bəs, Siz özünüz özünüzə dost ola bilsəydiniz, özünüzə Sizin kimi bir dost istəyərdinizmi? 

- Yox, istəməzdim. Belə axmaq dost heç kimə lazım deyil. Yatmağı çox sevir, işi-gücü kitab oxumaq, yazmaq, qızla görüşməkdir. Nə etsin belə həyatı? Dost ciddi işdir, qardaş!

Əgər Siz balaca uşağa bütün həyatı boyu ona gərəkli ola biləcək bir məsləhət versəydiniz, nə deyərdiniz?

- Çox təmizsən, böyüməyə çalışma.

Dəlinin doğru xəbəri nə olar? Dəliliyin gözəlliyi mümkünmü? 

- Dəlidən gözəl nə var?! Yaxşı yadıma saldın: vaxt itirmədən dəlixanaya gedib başımı dincəldəcəm. Heç olmasa onlar həqiqəti deyirlər.

Hesab - kitab dəftəriniz var?

- Bilmirəm, yoxlamamışam. Hara tələsirik ki? Hamı götürüb hesab-kitab dəftərini?

Təbliğ etdiyiniz gerçəklər hansılardı, necə düşünürsünüz sevginin təbliğata ehtiyacı varmı? 

- Təbliğ etdiyim gerçək azadlıqdır. Hər kəs azad olmalıdır. Sevgi də bunun içindədir. Amma birinin qayıdıb, “başım ağrayır, məndən əlini üz”, deməsinə də öyrənmək lazımdır.

Yaşamaq və var olmaq arasında fərq nədir?

- Qardaş, vallah, bilmirəm. Mən sadəcə çarpayıda bir az uzanmaq, dincəlmək istəyirəm.(azadinform.az)