Yazıya
başlamamışdan əvvəl 6 il əvvəl iş müsahibəsində qarşılaşdığım bir
situasiyanı danışmaq istəyirəm. Deməli iş müsahibəsinin 1-ci mərhələsi
olan testi keçmişdim. İkinci mərhələdə isə şifahi suallar verirdilər. 3
nəfər oturmuşdu. Müsahibənin ortasında biri sual verdi ki, siz özünüzü
vətənpərvər hesab edirsiniz? İstədim deyim ki, bu nə gic sualdır. Amma
cavab verdim ki, hansı başdan xarab özünə vətən xaini deyər. Bərk
xətirlərinə dəydi.
Nə
üçün bunu yazdım? Son dövrlərdə fikir verirəm ki, gənclərimizin
vətənpərvərlik tərbiyəsi ilə bağlı çoxlu layihələr maliyyələşdirilir. Bu
təşəbbüsləri tənqid etmək fikrim yoxdur. Amma öz şəxsi təcrübəmdən deyə
bilərəm ki, qrantla insanları vətənpərvər etmək olmaz. Tutaq ki, bu
layihəni həyata keçirdik. İnsanlar gəlib toplaşdı. Danışdılar və
müzakirə etdilər. Bəs bunun effektivliyini necə yoxlamaq olar? Hansı
göstəricilər gətirmək olar ki, onunla insanların vətənpərvərlik
hisslərinin artmasını ölçmək mümkün olsun?
Mən
dünyanın çox ölkəsinin insanları ilə ünsiyyətdə oldum. Onların
ədəbiyyatı və ümumi ritorikası ilə tanış oldum. Amma heç biri vətən,
millət haqqında bizim qədər musiqi bəstələməyib, şeir qoşmayıb və bəlkə
də film çəkməyib. Nəticə isə heç də ürək açan deyil. Bəlkə də bu məsələ
bizim cəmiyyətimizdə o dərəcədə aktual da deyil. Nə üçün bizdə bu sahədə
təbliğat uğursuz alınır? Bu sualın çox sadə cavabı var: 1-cisi mesajı
ötürənlər uğursuz personalardır. Yəni onlar nümunə ola bilmirlər.
İkincisi isə vətənpərvərliklə bağlı nəzəriyyə ilə insanların real
davranışları üst üstə düşmür.
Ümumiyyətlə yanaşmanı dəyişdirmək lazımdır. Bir şeyi anlamaq lazımdır
ki, vətəni sevmək bir bilik və bacarıq deyil ki, bunu hansısa seminar və
ya təlimlə öyrədəsən. Bu bir dəyərdir. Biznes kontekstində yanaşaraq
buna bir peşə kimi baxıb təbliğat zamanı rola girməklə bu işləri həyata
keçirmək olmaz. İnsanlarda dəyərləri yaratmaq üçün mesajı ötürən insanın
özü bir dəyər yaratmalıdır. İnsanlar üçün hər hansı bir şey dəyərdirsə o
alınıb satılmayan bir şey olmalıdır. Bəzən biz gənclərimizin dini və
milli dəyərlərdən uzaqlaşması gileylərini eşidirik. Bu dəyərlərdən
uzaqlaşanları öz yanaşmama görə dəstəkləməsəm də amma qınamıram da.
Səbəbi çox sadədir. Çünki bəzi milli və dini dəyərlər dediyimiz şeylərin
alınıb satıldığını gənclər görəndə onlarda ikrah hissi oyanır. Necə ki,
bu park və bulvarlarda gənclər sevişəndə bəzi qanun keşikçiləri onlara
milli mentaliteti yada salıb sonradan onlardan pul alanda və dəfn
mərasimlərinin biznesə dönüşməsini gənclər görəndə bu baş verir.
İkinci
bir məsələ isə vətənpərvərlik təbliğatı ilə məşğul olan qurum və
strukturlarda olan problemlərdir. Qrant qarşılığında bu işlər görüləndə
insanların bu işin pul qarşılığında görülməsi kimi dəyərləndirir ki,
burada artıq tamaşaçı (yəni gənclər) nöqtəni qoyur.
Bizdə
həm də bir təsisat var. Ağsaqqallar Şurası nəzdinə Gənclərin və
Yeniyetmələrin Mənəvi -Əxlaqi Tərbiyə işləri üzrə əlaqələndirici şura.
Yaşlı insanların bostanına daş atmaq kimi bir fikrim yoxdur. Hörmətlə
yanaşmaq lazımdır. Sadəcə olaraq öz həyatımdan və qarşılaşdığım
hadisələrdən deyə bilərəm ki, bizdə ağsaqqal nəsihəti insanların
indivudal həyatı ilə bağlıdır. Onlar bizə necə ailə qurmağı, necə pul
qazanmağı, gündəlik məişət məsələləri ilə bağlı nəsihətlər verir. Mənə
elə gəlir ki, bu nəsihətlər CƏMİYYƏTİ DİZAYN EDƏCƏK VƏ İNSANI CƏMİYYƏT
ÜÇÜN İŞLƏMƏYƏ FOKUSLAYAN NƏSİHƏTLƏR deyil. Bax əsl problem buradadır.
Onlar məndə “Kurtlar Vadisi” filmindəki səmimiyyəti və insanları
cəmiyyətə fokuslayan nəsihətləri ilə fərqlənən “Ömər Baba” fenomenini
yarada bilmirlər. Bunlar olmazsa yüz ağsaqqal yığışıb 100 şura
yaratsalar da, vətənpərvərlik naminə 100 minlərlə pul da xərclənsə xeyri
olmayacaq.
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.
