Hazırda halal, ekoloji təmiz, sağlam tərkibli qida - qidalanma yaşamımızın ən zəruri problemlərindəndir desək, yanılmarıq. Gündəlik qəbul etdiyimiz qidanın sadaladığımız çərçivələrdən kənara çıxması insanı xəstəxanaya aparan ən "optimal” yoldur. İnsanların bu baxımdan hər gün marketlərdən aldıqları qidaların vaxtına, onların saxlanma şəraitlərinə diqqət etmələri həyati əhəmiyyətli məsələdir. Görəsən, Sumqayıtda bununla bağlı durum necədir? Hansı marketlərdə vaxtı ötmüş, saxlanma şəraiti düzgün olmayan – nəticədə orqanizmə zərər vura bilən məhsullar satılır? Eləmədik tənbəllik, düşdük şəhərin marketlərinin "canına”.

Öncə xatırladaq ki, İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi Dövlət Xidməti müxtəlif şəhər və rayonlarında, o cümlədən Sumqayıt şəhərində monitorinqlər aparıb. Monitorinq zamanı şəhərin bir neçə marketlərində saxlama müddəti başa çatmış ərzaq məhsullarının satıldığı aşkar edilib. Keyfiyyətsiz və vaxtı ötmüş ərzaq mallarına daha çox məhəllə və mikrorayonlarda yerləşən marketlərdə təsadüf edilib. Amma nəzarət tədbirlərinə baxmayaraq, ticarət şəbəkələrində hələ də lazımi keyfiyyət və təhlükəsizlik tələblərinə cavab verməyən, yararlılıq müddəti ötmüş və ya yararlılıq müddəti göstərilməmiş, mənşəyi məlum olmayan malların satılması halları müşahidə edilir və bu səbəbdən istehlakçılar mal alarkən diqqətli olmalıdırlar. "Belə bir mərhələdə təbii ki, əhalinin keyfiyyətli və təhlükəsiz mallarla etibarlı təminatını nəzarətdə saxlamaq çətin və məsuliyyətli bir vəzifəyə çevrilib”, - deyə Dövlət Xidməti bildirir.

Bəzi təşkilatların marketlərdə vaxtı ötmüş ərzaq məhsullarının satılmasının qarşısını almaq üçün apardıqları yoxlamaları təqdirəlayiq hesab etmək olar. Amma bununla yanaşı, bəzi hallarda bir çox ərzaq məhsullarının marketlərdə saxlama şəraitinin təlimata uyğun olub-olmadığına ciddi nəzarət edilmədiyi müşahidə edilir. Nəticədə saxlama müddəti başa catmadan öz keyfiyyətini itirən ərzaq məhsullarına rast gəlinir.

Sumqayıtın ən tanınmış, yeni tipli super marketlərində və köhnə sistemli marketlər şəbəkəsində kiçik bir araşdırma apardıq. Ət, ağartı və digər məhsulların hansı şəraitdə saxlanıldığını öyrənməyə çalışdıq.

Bir müştəri kimi "Bazarstore”, "Araz”, ”Pioner” super marketlərində ət və ağartı məhsullarının saxlanma yerlərini başdan ayağa incələdik. Sözügedən marketlərdə təlimata uyğun olmayan heç bir neqativ hallarla qarşılaşmadıq. İstər dəniz məhsulları, toyuq və toyuq məhsulları, kolbasa və sosislər, istərsə də ağartı məhsullarının saxlanma şəraitinin təlimata tam uyğun olduğuna şahid olduq.

Bir alıcı kimi "Pioner”marketdə kassir xanım ilə apardığımız söhbətdən aydın oldu ki, marketdə saxlama müddəti başa çatmış ərzaq məhsullarını aşkar etmək mümkün deyil. Çünki belə ərzaqlar 15 gün öncədən satışdan çıxarılır. Əgər alıcı alıb evinə apardığı ərzağın keyfiyyətsiz olduğunu aşkar edərsə, ərzağı qəbz ilə birlikdə dərhal marketə qaytara bilər.

Yeni sistemli super marketlərdə müşahidə etdiyimiz səliqə-səhmanı cox təəssüf ki, köhnə sistemli iri marketlərdə görə bilmədik.

13-cu mikrorayon ərazisində yerləşən "Qayalı” şəhərin ən ücüz marketlərindən biri sayılır. Amma burada gördüyümüz mənzərə heç də ürəkaçıcı olmadı. Toyuq və toyuq məhsullarının saxlanma şəraiti heç bir standarta - tələblərə cavab vermirdi. Bundan başqa, kolbasa və sosislər soyuducunun vitrinlərində deyil onun üzərində - açıq düzülmüş şəkildə satılırdı.

Bi vətəndaş kimi iradlarımızı market müdiri Məsud Əzimova bildirəndə bunu məmnuniyyətlə qəbul etdi: "Marketdə əlavə soyuducu yerləşdirməyə yerimiz yoxdur. Bu üzdən də kolbasa və sosisləri vitrinin üzərinə düzməyə məcburuq”, - dedi. Əlavə etdi ki, hazırda havalar soyuq keçdiyinə görə bu məhsulların xarab olması mümkün deyil. Toyuq məhsullarının satış şəraitinə gəlincə, market müdiri izahat verdi ki, təzə toyuq məhsulları soyuducuda dondurulandan sonra satışa çıxarılanda onun keyfiyyəti itir. Ona görə də biz bu məhsulları anbardan gündəlik satış üçün hissə-hissə gətiririk.

"Marketdə saxlama müddəti ötmüş ərzaqların satılmasının qarşısını almaq üçün bazar günləri yoxlama aparırıq. Uşaq qidalarını bir ay, digər ərzaqları 10 gün öncədən satışdan cıxarırıq. Bu malları sonradan aldığımız şirkətlərə geri qaytarırıq. Olur ki, arada yeni istehsal olumuş təzə məhsullar da keyfiyyətsiz çıxır. Onu alıcı aşkar edib bizə geri qaytaranda, biz də onu şirkətə geri göndəririk. M.Əzimov marketin müştərilərini keyfiyyətli ərzaq malları ilə təmin etmək üçün əllərindən gələni etdiklərini bildirdi. Əgər biz keyfiyyətsiz və vaxtı ötmüş ərzaq mallarını aldığımız şirkətə geri qaytara biliriksə, onu satmaqda nə marağımız ola bilər?! Bazar iqtisadiyyatında alıcılar hər zaman haqlıdırlar. Bizim vəzifəmiz onları məmnun etməkdir”, - deyə o söylədi. Market müdiri onu da dedi ki, yeni ildən market yeni sistemdə fəaliyyət göstərəcək. Bundan sonra marketdə müşahidə etdiyimiz problemlər də kökündən öz həllini tapacaq.

Analoji vəziyyəti şəhərin 3-cü və 9-cu mikrorayon ərazisində yerləşən "Ən ucuz market” dükanları şəbəkəsinə də aid etmək olar. Kolbasa və sosis məhsulları soyuducu vitrində deyil, onun üzərində yerləşdirilmişdi. Təzə toyuq məhsulları da xüsusi soyuducularda olması gərəkdiyi halda, açıq şəkildə satılması sanitar qaydalarının ciddi şəkildə pozulmasına şərait yaradırdı. Anbarın qarşısında gördüyümüz mənzərə isə daha acınacaqlı idi. Sosis məhsullarının anbara xüsusi qablarda yerləşdirilməsi əvəzinə, səliqəsiz şəkildə yerə töküldüyünün şahidi olduq. "Ən ucuz market”lər şəbəkəsinin sahibi Vüqar bəydən açlqıama almaq üçün marketə bir neçə dəfə üz tutsaq da, onu heç bir yerdə tapa bilmədik. Əlaqə telefonu ilə də bağlantı yaratmaq cəhdimiz baş tutmadı. Marketdə müdiri əvəz edəcək səlahiyyətli bir nümayəndənin olmamasına da təəccüb etdik.

Market sahibinin ofisində vaxtlı–vaxtında olmaması marketə nəzarətin aşağı səviyyədə olduğunu bir daha təsdiq edirdi. Ümid edirik ki, Vüqar bəy iradlarımızı nəzərə alıb məsələyə tez bir zamanda öz münasibətini bildirəcək.

Aytən Əli
Xeberle.com