"Türk axını” kimi layihələrin Cənub Qaz Dəhlizini korlaya biləcəyinə dair deyilənlər tamamilə cəfəngiyyatdır.

Bu barədə SOCAR-ın "boz kardinalı”, nadir hallarda media ilə təmasda olan vitse-prezident Vitali Bəylərbəyov müsahibəsində deyib.

Vitali Bəylərbəyov həm də Avropanın yeganə alternativ qaz təchizatı mənbəyi olan Cənub Qaz Dəhlizinin ("Şahdəniz-II” layihəsi, TANAP+TAP kəmərləri) rəhbəridir.

"Cənub Qaz Dəhlizi əslində təkcə bizim irəli sürdüyümüz layihə deyil. Bu, siyasi layihə də deyil, sırf kommersiya layihəsidir. Biz layihəni beynəlxalq tərəfdaşlarımızla birlikdə reallaşdırırıq. Bu xəritədə Asiyadan, Avropadan, Qərbdən olan şirkətləri görə bilərsiniz. Rusiya şirkəti də var - "LUKoil” "Şahdəniz-II” layihəsində səhmdardır. İran şirkəti NİCO, BP, Malayziyadan "Petronas”, Türkiyədən TPAO...”- deyə Bəylərbəyov bildirib.

SOCAR-ın vitse-prezidenti Azərbaycan qazının Avropadakı müştərilərinin də tanınmış şirkətlər olduğunu deyib - "Shell”, "Gas de France”, ENEL və digərləri.

"Burada reklam işləmir. Əgər əmin olmasaydılar ki bu layihə vaxtında reallaşacaq, heç kim 45 milyard dolları offşor yataqdan qaz hasilatına və boru kəmərlərinin tikintisinə yatırmağa razı olmazdı”- deyə vitse-prezident son günlər Rusiyanın irəli sürdüyü "Türk axını”kəməri layihəsinin Cənub Qaz Dəhlizinə problem yarada biləcəyinə dair təhlillərə münasibət bildirərkən vurğulayıb.

Bəylərbəyov əlavə edib ki, "Şahdəniz-II”dən qaz hasilatı 2018-ci ildə başlayacaq, həmin il qaz Türkiyənin Əskişəhər vilayətinə daxil olmağa başlayacaq: "2020-ci ilin əvvəlində isə bizim Almaniya, Bolqarıstan və İtaliyadakı müştərilərimiz "Şahdəniz” yatağından qazı alacaqlar”.

SOCAR vitse-prezidenti "Türk axını” layihəsinin tamamilə siyasi məqsəd daşıdığına və Cənub Qaz Dəhlizini əngəlləməyə yönəldiyinə dair fikirlərə münasibət bildirməkdən imtina edib. O bildirib ki, bu və ya digər ad altında irəli sürülən kəmər layihəsi onu tikməyə hazırlaşanların, o cümlədən investorların, kəmərin keçməsi planlaşdırılan ölkələrin, onun potensial müştərilərinin şəxsi işidir.

"Əgər onlar hesab edirsə ki layihə banklar üçün sərfəlidir, əgər bu layihə müvafiq ölkələrin normalarına uyğun tikiləcək və fəaliyyət göstərəcək, o zaman onu niyə tikməsinlər?”-deyə Bəylərbəyov bildirib.

"Bu layihə başqalarına qarşı yönəlib? Mən belə fikirləşmirəm. Hesab edirəm ki, bizim Cənub Qaz Dəhlizi ilə istiqamət götürdüyümüz bazarlar belə boru kəmərləri üçün xeyli cəlbedicidir. Əgər cəlbedicilik varsa ki hətta beş kəmər tikilə bilər, qoy olsun!”- deyə SOCAR-ın vitse-prezidenti əlavə edib.

V.Bəylərbəyov vurğulayıb ki, "Türk axını” kəmərinin Cənub Qaz Dəhlizinə mane olacağını təsəvvür etmək "tam cəfəngiyyatdır”. Onun sözlərinə görə, Cənub Qaz Dəhlizi təkcə imzalanmış müqavilələrin toplusu deyil, söhbət artıq yatırılmış milyardlarla dollardan gedir.

"Biz artıq "Şahdəniz” yatağına, Azərbaycan və Gürcüstan ərazisindən kəmərin çəkilməsinə 12 milyard dollar investisiya yatırmağa başlamışıq. Bu müqavilə öhdəlikləri artıq maddiləşir. "Şahdəniz”də, Azərbaycan və Gürcüstanda işlərin artıq 30 faizi görülüb. Bizim partnyorlarımız bu işləri dayandıra bilməz, heç kim dayandıra bilməz. Bu, mümkün  deyil. Kommersiya baxımından ağlasığmazdır”- deyə Bəylərbəyov vurğulayıb.

SOCAR vitse-prezidenti xatırladıb ki, Cənub Qaz Dəhlizi əsasında Avropa şirkətləri ilə qaz alqı-satqısı müqavilələri bağlanıb. Əgər təchizatçı tərəf bu müqavilədən imtina etsə, milyardlarla avro cərimə ödəməli olacaq. Eləcə də alıcı qazı almaqdan imtina etsə müqavilə öhdəliklərinə əsasən milyardlarla avro cərimə verməli olacaqlar:"Cənub Qaz Dəhlizi tamamilə reallıqdır. Bu reallığı Azərbaycanda və Gürcüstanda ilk boruların yerə basdırıldığını müşahidə edərək görə bilərsiniz. Ona görə də bu haqda unudun. Layihəni heç kim dayandıra bilməz”.

SOCAR vitse-prezidentinin bildirdiyinə görə, gələcəkdə Azərbaycanın Xəzərdəki yeni qaz yataqlarından hasilat başlayandan sonra Cənub Qaz Dəhlizi ilə qaz nəqli artacaq. Eləcə də digər ölkələrin hesabına diversifikasiya baş verəcək. Mərkəzi Asiya qazının  Cənub Qaz Dəhlizindən keçərək Avropaya nəqli imkanları müzakirə olunur. Bu halda Cənub Qaz Dəhlizinin buraxılış gücünün artırılması haqda daha dəqiq danışmaq mümkün olacaq.

Bəs Rusiya Mərkəzi Asiya qazının Xəzərin dibindən keçməklə nəqlini əngəlləyə bilərmi?

V.Bəylərbəyovun sözlərinə görə, əgər işgüzar maraq, şirkətlər varsa, hökumətlər məsələnin həllini tapa bilər: "Biz Azərbaycanda Türkmənistan qazının Xəzərin dibi ilə nəqlinə maneə görmürük. Eyni zamanda etiraf edirik ki, Azərbaycanın və Türkmənistanın sektorları arasında ayırıcı xətt müəyyən edilməyib. Lakin boru çəkilməsinin heç bir halda dənizin hüquqi statusuna dəxli olmamalıdır”.  (virtualaz.org)