Sumqayıtda ən çox hansı uşaq xəstəlikləri yayılıb?

Bir çox hallarda valideynlər uşaqlarında yaranan xəstəlik və patalogiyalar zamanı nə edəcəyini bilmir. Onların bir çoxunda cavabı naməlum qalan suallar yaranır. Ən doğru diaqnoz, etibarlı analiz, dərman təyinatı və sair məsələlərdə çaşqınlıq yaşayan valideynləri nəzərə alaraq Sumqayıtda fəaliyyət göstərən "Unikal Klinika”nın həkim-pediatrı Rəşad Həsənovla görüşdük. Onunla bu və ya digər məsələlər haqqında söhbətləşdik.

HAŞİYƏ: Həkim-pediatr Rəşad Həsənov 1999-2005-ci illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin pediatriya fakültəsində təhsil alıb. 2005-2006-cı illərdə Ə.Qarayev adına uşaq xəstəxanasında internatura keçib. 2007-ci il tarixindən 1saylı uşaq xəstəxanasında həkim-pediatr işləyir. 2012-ci ildə Türkiyənin Dr.Sami Ulus cocuk ve egitim araştırma xəstəxanasında ixtisasartırma kursunda olub. 2015-ci ildən ''Unikal Klinika''da həkim-pediatr işləyir.

- Rəşad həkim, uşaqlara diaqnoz qoyulması məsələlərində valideynlər narahatlıq yaşayırlar. Elə olur ki, hər həkim bir diaqnoz qoyur. Tutalım, biri deyir soyuqdəymədir, o biri deyir allergiyadır, digəri isə iddia edir ki, kəskin pnevmaniyadır. Belə olan halda valideyn nə etməli, hansına inanmalıdır?
- Belə bir deyim var: ''Düzgün diaqnoz düzgün müalicəyə gətirib çıxarır''. Zamanında düzgün qoyulmuş diaqnoz xəstəliyin proqnozunun düz olmasına səbəb olur. Düz qeyd etdiniz ki, valideynlər hər həkimdən fərqli diaqnoz eşidə bilərlər, bundan da əlavə, valideyn qonşuların, qohumların da məsləhətlərini dinləyirlər. Belə olan halda fikirləri daha da qarışır. Valideynlərə məsləhətimiz bu olardı ki, uşağın inkişafını doğuluşdan etibarən güvəndikləri, inandıqları həkim izləsin. Uşaq xəstələnəndə daha çox öz uşaq həkimlərinə etibar etsinlər, onun məsləhətlərini dinləyib, müalicələrini yerinə yetirsinlər. O ki qaldı xəstəliyə düzgün diaqnoz qoyub mualicə taktikasını seçməyə, bu həkimlərin tibbi savadına aid bir məsələdir.
- Nə üçün bir sıra pediatrlar hətta yüngül soyuqdəymələr zamanı,yüngül - damcı ilə olsa da, dərhal antibiotiklərə üstünlük verirlər?
- Yüngül soyuqdəymə zamanı antibiotiklərin istifadəsini məsləhət vermək pediatrların hamısına aid deyil. Dünyanın tanınmış pediatrlarının da soyuqdəymələr zamanı tövsiyə etdikləri ilk 3 gün ərzində antibiotiklərin verilməməsidir.Bu 3 gün ərzində valideynlərə məsləhət görülür ki, uşağın qızdırması 38.5 C dərəcəni keçməyənə kimi hər hansı bir ciddi tədbir görülməsin, çünki qızdırma orqanizmi müdafiyə adına qalxmış olur. 38.5 C -dən yuxarı qizdırmada isə ilkin olaraq əyin-başın yüngülləşdirilməsi və fiziki üsulla (bədənin soyuq su ilə silinməsi və s. ) tövsiyə olunur. Əgər bu kimi vasitələr kömək olmursa, qızdırmasalıcı dərmanlar məsləhət görülür. Bu 3 gün ərzində uşağa çoxlu maye (su, çay, meyvə şirəsi və s ) içirdilməsi məsləhətdir. Əgər yüksək qızdırma 3 gündən artıq davam edərsə, həkim uşağı tam müayinə etdikdən sonra hər hansı bir antibiotik verilməsini düşünə bilər.
- Peyvəndlərlə bağlı hələ də şübhələr və tərəddüdlər var? Siz necə bilirsiniz, peyvənd olunmalıdır, ya yox?
- Uşaqlarda olan infeksion xəstəliklər çox təhlükəli olur. Bəzi hallarda çox ağır keçərək hətta ölümlə də nəticələnə bilər. Uşaq infeksion xəstəliklərinin profilaktikasında əsas tələbat peyvəndlərin aparılmasıdır. Peyvəndlərin edilməsi çox vacib hesab olunur. Onlar uşaqların sağlamlığını və həyatını xilas edir! Peyvəndlərdən imtina etmək olmaz! Peyvəndlər mümkün qədər peyvənd təqvimlərinə müvafiq olan vaxtlarda yerinə yetirilməlidir. Əgər uşaqda hər hansı bir xəstəlik və ya fərdi xüsusiyyətlər olarsa, həkim-pediatr onu müayinə edərək, bu və ya başqa peyvəndin oluna bilməsi və vaxtı barədə qərar verir. Lazım olduğu hallarda isə uşaq orqanizmini peyvəndin olunmasına hazırlamaq məqsədi ilə xüsusi dərman preparatları təyin edir. Peyvənd olunduqdan sonra uşağı infeksiyalara yoluxmaqdan qorumalı, bir müddət digər uşaqlar və böyüklərlə ünsiyyətini məhdudlaşdırmaq, qida rasionundan allergiya verə biləcək qidaları (yumurta, balıq, sitrus meyvələri, qoz-fındıq, şokolad, konservləşdirilmiş məhsullar, yağlı bulyonlar və s.) çıxarmaq lazımdır. Valideynlər peyvənddən sonra uşaqda baş verə biləcək reaksiyaları da izləməli, öyrənməlidirlər. Çox nadir hallarda peyvənddən sonra həkim müdaxiləsi tələb olunan fəsadlar da baş verə bilər.
- Peyvəndlərin hansına üstünlük verilməlidir? Valideyn onların uyğunluq sertifikatı, saxlanma şəraiti və keyfiyyəti barədə necə xəbər tuta bilər?
- Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) uşaqlara ehtiyac olan peyvəndlərə əsasən peyvənd təqvimi hazırlayıb və bu peyvəndlərin hamısına üstünlük vermək lazımdır. Peyvəndlərin istehsalı, daşınması, keyfiyyəti, saxlanılma şəraiti ilə bağlı məlumatları hər bir valideyn peyvənd otağının tibbi personalından ala bilər.
- Qurdların ən dəqiq şəkildə aşkarlanması, diaqnozu və xəstəliyin müalicəsi necə aparılmaldır?
- Uşaqlarda 2-12 yaş arası qurd invaziyalarına rast gəlinməsi daha çoxdur. Qurdların ən dəqiq aşkarlanma üsulu nəcisin ümumi analizidir. Nəcisin verilməsində çətinlik olarsa, qanda qurdlara olan reaksiya İgG , İgM formaları yoxlana bilər. Nəcisdə qurd aşkarlandıqdan sonra qurdun növünə uyğun olaraq qurd əleyhinə preparatlar seçilərək 3-5 gün ərzində uşağa verilir. Bunlardan əlavə valideynə uşaqlarla bağlı gigiyenik qaydalar tövsiyə olunur.
- Qidalarla bağlı ən çox hansı tərəddüdlər var, məsələn, inək südü, bal hansı yaşdan etibarən verilməlidir? Bunların hansı təhlükəsli əks-göstərişləri ola bilər?
- İnək südü 1 yaşa kimi uşaqlara tövsiyə edilmir. İnək südünün tərkibindəki maddələri körpənin həzm sistemi qəbul edə bilmir. 1 yaşından əvvəl qidalanan uşaqlarda qəbizlik, dəmir əskikliyi nəticəsində qanazlığı və inkişaf geriliyi yaranır. Əlavə olaraq allergik reaksiyalar da ola bilər. Uşaqlarda laktoz fermenti kifayət qədər ifraz olunmur. Bu da inək südündə olan laktozun həzm olunmasını çətinləşdirir. Həzm olumayan laktoz ishal, köp kimi narahatçılıqlar yaradır. Balın da 1 yaşa kimi verilməsi məsləhət görülmür. Arılar bal hazırlamaq üçün nektar toplayan zaman botulizm bakteriyalarının sporlarını da götürüb bal istehsalında istifadə edirlər. Böyüklərdə bu balın yeyilməsi problem olmur. Körpələrdə immun və həzm sistemi tam formalaşmadığına görə bu bakteriyalar botulizm adlı zəhərlənməyə səbəb ola bilər. Bunlardan əlavə yumurta ağı, qızardılmış və s kimi qidalar körpələrə tövsiyə olunmur.
- Sumqayıtda ən çox hansı uşaq xəstəlikləri yayılıb? Bəs daha çox hansı mövsümi xəstəliklərlə əlaqədar sizə müraciətlər olur?
- Sumqayıtda ən çox yayılmış xəstəliklər allergik xəstəliklərdir. Bundan başqa revmatik, həzm sistemi xəstəlikləri də geniş yayılıb. Mövsümi olaraq isə yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri ilə bağlı muraciətlər olur.
- Bir pediatr kimi, valideynlərə tövsiyəniz.
- Valideynlərə tövsiyəmiz bu olardı ki, daha çox maariflənsinlər, qohumların, qonşuların məsləhətlərinə əsasən dərmanlar alıb uşaqlarına verməsinlər. Çünki doğru seçilməyən dərmanların fəsadlarından uşaqlar daha çox əziyyət çəkmiş olur.
Söhbətləşdi: Elnur Ağayev
Xeberle.com