Sumqayıt əhalisinin sayına görə böyük şəhərlərdən biridir. Böyük deyəndə bir az böyük alınır. Çünki böyüklük yalnız ərazi və əhali artımı deyil.

Əlqərəz, söz verdiyim kimi Sumqayıtda olan neqativ hallara qarşı növbəti yazımı sizlərə təqdim edirəm.

Bildiyimiz kimi, yay mövsümüdür. Dəniz mövsümüdür.

Sahil xətti boyu ilə yalnız zavod əraziləri qismən istisna olmaqla yaşayış var. Hamımızın da yay uzunu gözümüzün qurdunu öldürdüyümüz yer, gedəcəyimiz yer Xəzər dənizidir. Yəni Bodrum arzusu ilə ömrü başa vurmaq fikrində deyilik. Yoxa nəhlət. Xəzərin ürəyi açıqdır. Onun qoynunda hamımıza yer var. Doğrudur, bütün yay uzunu dəniz sahili boyunca qum daşıyan maşınların səs-küyünü eşitməklə bərabər, hərdən sükuta çəkilmək də nəsibimiz olur.

Dənizə çatmaq, böyük ürək və cəsarət tələb edir. Mən bunu sözgəlişi demirəm. Sumqayıtda dənizə çatmaq üçün nəfəs almamaq qabiliyyətinə malik olmalısan.

Xəzərə çatmaq üçün 3 maneəni aşmaq isə şərtdir. Mən şəhərin Xəzər bağları adlanan ərazisindən danışıram. Eşitdiyimə görə, böyük zibillik tayası ilə əhatələnən ərazini burnunu tutub keçmək birinci mərhələdir. Eh, nəfəs aldın vəssalam, dənizə baş ağrı və ürəkbulanma diaqnozu ilə çatacaqsan.

İkinci mərhələ şose yolu mərhələsidir. Ağlı çaşmış nə qədər adam desən, daha doğrusu el arasında avtoş deyilən varlıqlar burada fəğan edir. Bir də görürsən polis maşını bir yana, avtoş bir yana. Bir hay-həşir qopur ki, götür başını qaç.

İndi gələk sonuncu, üçüncü mərhələyə. Bu mərhələyə şərti olaraq finiş mərhələsi də deyə bilərik. Bu həm məzəli, həm də macəra ilə zəngin bir mərhələdir. Təmiz sahil tapmalısan. Həm də təmiz dəniz. Suyun içində olan yosunları demirəm, bu hardasa təbii bir haldır. Amma belə olmaya da bilər. Əgər nəzarət olsa.

Həm də havası təmiz olan bir məkan. Niyə? Ona görə ki, kanalizasiya xətti düz buradan keçir və dənizdən əsən meh ilə üfunət iyi ətrafa yayılır. İndi bu bədbəxt millət neyləsin ki, onun bahalı çimərliklərə getmək imkanı yoxdur. Heç olmasa borunu bir az kənara gətirərdiniz də. Təkcə dəniz kənarında deyil, bu üfunət iyi, il boyu evlərin qonağıdır. Antisanitariya vəziyyətindən isə heç danışmıram. Tikinti məmulatları, ərzaq töküntüsü burada insanın başını gicəlləndirir. Biabırçılığın son həddidir.

Kanalizasiyalardan danışanda, deyə bilərsiniz ki, bəs bu suları hara töksünlər? Əgər o sualı verirsinizsə, mən də belə cavab verirəm. Bayaq da qeyd etdim ki, zavodlar olan bölgə qismən insanlardan azaddır. Kanalizasiya sularının da həmin ərazidən keçib dənizə tökülməsi daha məqbuldur. Kifayət qədər çirklənmiş dənizimiz və xəstəliklərə həssas əhalimizin problemlərini daha da alovlandırmayaq. Çox güman ki, hansı instansiyalara əhali müraciət etsə, süründürməçilik ənənəsinə sadiq olacaqlar və ya gələn il bəhanəsilə insanları bir müddət sakitləşdirəcəklər. Mən də media sahəsinin nümayəndəsi olduğumdan, camaat məsələnin mahiyyətindən məni də hale edir.

Doğrudur, bu sahə üzrə mütəxəssis deyiləm, amma elementar olaraq kanalizasiya sularının axıdılması üçün bu suların xüsusi  borulardan keçməsini isə dəqiq bilirəm, üstəgəl, yeri betonlanmalıdır. Daha bizim Sumqayıtdakı kimi dədə-baba qaydası ilə arx açıb suyu buraxmazlar. Hər halda heç kim çörəyi qolağına yemir. Və buna da bir ölçü götürülməlidir.

Bir də xahiş edirəm ki, şəhərin içində hər addım qarşımıza çıxan zibil qutularından dəniz sahili boyunca da yerləşdirsinlər. Bu isə əhali etikasına aid bir məsələdir. Bilmirəm, yeyib-içən möhtərəm əhalimiz zibil qutuları olduğu təqdirdə də zibili yerə atacaqlar, ya yox. Hər halda belə neqativ halları görəndə, əhali, zibil qutusu yox idi bəhanəsini gətirməsin. Bu isə məsələnin mədəni tərəfinə aid bir nöqsandır ki, qarpız qabıqlarını, şirə şüşələrini, kolbasa qalıqlarını və nələri, nələri suyun içində, qum üzərində gördükcə hiddətlənirsən.

Təmizlik işinə məktəbliləri də, məvacib müqabilində cəlb etmək olar (10-11-ci sinif şagirdlərini nəzərdə tuturam). Həm zəhmətə alışmış olarlar, həm qazanc əldə etmiş olarlar, həm də təmizlik və əziyyətin nə olduğunu anlayıb, əyani olaraq bunu gerçəkləşdirib nəticə çıxararlar.

Ümid edirəm ki, günlərin bir günü, biz,  Azərbaycanda yazmağa problem tapmayacayıq. İnşallah. Hər halda məqsədimiz bu problemləri işıqlandırmaqla, məsələni aidiyyəti orqanlara çatdırmaqdır. İnanıram ki, səsimizi eşidəcəklər.

Günel Eyvazlı 

birlik.az