"Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı gözlənilən idi. Başqa bir qərar bank sektoruna zərbə vuracaqdı”. Bunu iqtisadçı Natiq Cəfərli Konstitusiya Məhkəməsinin məlum qərarını şərh edərkən deyib.
Ekspert qeyd edib ki, qərarın əsas məğzi bankların haqlı olduğunu, müqavilə öhdəliyinin yarandığı gün anlayışının ödəniş edilən günə dəng gəldiyini göstərir:
"Daha aydın desək, məhkəmə yeni məzənnə ilə ödəniş edilməsi qərarını çıxardı. Məlumdur ki, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarını yenidən apelyasiya etmək də mümkün deyil, çünki bu, son qərardır. Verilən qərar bundan sonra banklarla vətəndaş arasında məhkəmə çəkişməsi baş verəcəyi təqdirdə istinad mənbəyi olacaq”.
Mütəxəssis əminliklə vətəndaşların xeyrinə qərar veriləcəyi təqdirdə problemlərin daha ciddi ola biləcəyini vurğulayıb:
"Qərar vətəndaşların xeyrinə olsaydı, bankların ciddi çöküşü baş verə bilərdi. Söhbət təqribən 5-6 milyard dollar vəsaitdən gedir.
Bunun təqribən 35 faizi devalvasiyadan sonra artan faizdir ki, bu da 1,5-2 milyard manata yaxın vəsait edir. Əgər bu vəsait bankların üzərində qalsaydı, onların öz imkanları hesabına bu fərqi qapatmaları mümkün deyildi.
Belə bir qərar veriləcəyi təqdirdə banklar bağlanmalı, iflasa uğramalı, yaxud iri bankların kiçik bankları özünə birləşdirməsi prosesi baş verməli idi”. İqtisadçı qərarın bankların xeyrinə verilməsinə baxmayaraq, bunu problemin həlli yolu olmadığını da diqqətə çatdırıb:
"Nəzərə almaq lazımdır ki, valyuta kreditləri olan insanların onsuz da ödəniş imkanları çox məhduddur, hər ay problemli kreditlərin həcmi artmaqda davam edir.
Bankların xeyrinə verilən bu qərar sonradan bank sektorunun əleyhinə işləyəcək. Onsuz da insanlar dollarla olan kreditlərini ödəməkdən ya imtina edir, ya da çox az ödəyirlər. Əhalinin böyük bir hissəsi Konstitusiya Məhkəməsinin qərarını gözləyirdi ki, ödənişləri sonra ödəsin.
Bu qərardan sonra əhalinin borcları ödəmək imkanları daha da azalacaq”. Natiq Cəfərlinin proqnozuna görə, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı kifayət qədər zərərlə işləyən bankların çöküşü prosesini, sadəcə yubadacaq: "Onsuz da ciddi problemləri olan banklarda məsələ getdikcə şişəcək və bir müddət sonra biz bir neçə bankın ya bağlanma təhlükəsi qarşısında qalmasının, ya da daha iri banklara birləşdirilməsinin şahidi olacağıq. Əminliklə deyirəm, bu proseslər ilin sonuna qədər baş verəcək”.
Digər iqtisadçı Samir Əliyev də Konstitusiya Məhkəməsinin bu qərarının gözlənilən olduğunu vurğulayıb. Onun fikrincə, qərar hüquqi olsa da, iqtisadi mahiyyət daşıyır: "İqtisadi amillər hüquqi qərara təsir göstərdi. Məqsəd hazırda təhlükə altında olan bank sektorunu qorumaq idi.
Çünki bank sektorunun çökməsi ümumilikdə ölkə iqtisadiyyatını çökdürə bilərdi. Bunun əhaliyə zərəri indikindən dəfələrlə çox olardı. Ancaq bank sektorunun problemi bununla həll olunmayacaq.
Hazırda bankların qarşısında daha çətin problemlər durur. Bank sektoru bu dəfə əhalinin hesabına xilas oldu. Ancaq gələn dəfə əhali də kömək edə bilməyəcək. Hökumətin dəstəyi çox vacibdir”. (Modern.az)
Xəbərdən istifadə edərkən istinad etmək vacibdir.